Saopštenje za javnost povodom 7. oktobra – Svjetskog dana dostojanstvenog rada

Prema istraživanju Unije slobodnih sindikata Crne Gore iz aprila 2021. godine, rađenim pod pokroviteljstvom Međunarodne organizacije rada, koje je vršeno na reprezentativnom uzorku od 1010 ispitanika, preko polovine svih ispitanika ima nesigurne oblike ugovora o radu (samo 2/5 ispitanika radi na određeno vrijeme, za čim slijede ugovori o privremenim i povremenim poslovima, te agencijski ugovori). Gotovo 41% ispitanika izjavilo je da im se zarada ne uvećava po osnovu ostvarenog prekovremenog rada, dok svaki peti ispitanik ističe da ne koristi godišnji odmor pri čemu njih gotovo 14% ne koristi ni pripadajući sedmični odmor. Oko 14% ispitanika istaklo je da su prinuđeni da rade dopunski posao radi obezbjeđivanja egzistencije, od čega samo njih 17,5% ima potpisan ugovor o dopunskom radu. Trećina ispitanika planira ili je već preduzela konkretne aktivnosti po pitanju odlaska iz Crne Gore. Kao najfrekventniji odgovor, kada su u pitanju razlozi za odlazak iz Crne Gore, ubjedljivo se navodi adekvatna zarada, dok su na drugom mjestu bolji uslovi rada.

Cijena rada u Crnoj Gori se od 2007. godine do danas povećala za svega 5 eura (sa 55 na 60,3 eura). Minimalna zarada u Crnoj Gori, od 01. oktobra tekuće godine, iznosi 250,00 eura, a minimalna potrošačka korpa cca 650 eura (pri čemu su iz iste izostavljeni troškovi stanovanja). Na evidenciji Zavoda za zapošljavanje registrovano je ukupno 55.000 nezaposlenih lica. Oko 40.000 lica radi na crno. U prosjeku, zaposleni u Crnoj Gori rade 44,5 sati sedmično pri čemu većina njih nije uopšte ili je samo djelimično isplaćena za taj rad. Na granici siromaštva živi 23,6% građana. Socijalni dijalog je na posebnom ispitu, a antisindikalna diskriminacija i dalje prisutna. Nepovjerenje građana u institucije sistema je očigledno i zabrinjavajuće. Sistem odgovornosti na svim nivoima izostaje. Svi ovi podaci karakterišu državu koja pretenduje da postane prva naredna punopravna članica Evropske unije, pa se postavlja pitanje koliko smo blizu ili pak daleko od tog cilja?

Zaštita dostojanstva profesije, zaštita ličnog dostojanstva, obezbjeđivanje dostojanstvenih uslova rada i dostojanstvenih zarada prioritetne su teme kojima bi donosioci odluka trebalo da se bave. Krajnje je vrijeme da socijalne teme zauzmu dominantno mjesto u javnom diskursu. Zato, Unija slobodnih sindikata Crne Gore poziva donosioce odluka i političke stranke u Crnoj Gori da, umjesto produbljivanja razlika po svim osnovama, počnu da se bave stvaranjem jednakih mogućnosti, smanjenjem jaza između bogatih i siromašnih, jačanjem institucija sistema, uvođenjem odgovornosti na svim nivoima, otvaranjem novih radnih mjesta, te održivim rastom i razvojem.