Komentari USSCG na Nacrt ekonomskih reformi za Crnu Goru 2019-2021

Na jučerašnjoj sjednici Odbora za ekonomiju, finansije i budžet, na kojoj je, između ostalog, razmatran Nacrt programa ekonomskih reformi za Crnu Goru za period 2019-2021. godina, na kojoj je učestvovao i generalni sekretar USSCG.

U nastavku dostavljamo primjedbe i komentare koje je USSCG dostavila koordinatorki Radne grupe za izradu Nacrta ekonomskih reformi za Crnu Goru za period 2019-2021:

“Smatramo da je mjere ekonomske politike trebalo bazirati na većem zahvatanju od onih koji imaju i koji su svih ovih godina tranzicije bili pošteđeni i privilegovani. Zato USSCG predlaže da se Programom ekonomskih reformi za 2019 – 2021 predvide sledeće mjere:

– Imajući u vidu činjenicu da je prema podacima Monstata nova linija siromaštva procijenjena na iznos od 174,75 eura, te da se 23,6 % stanovništva nalazi u riziku od siromaštva, predlažemo povećanje minimalne zarade sa 193 na 250 eura, kako bi se smanjio rizik od siromaštva najugroženijeg dijela stanovništva i poboljšao ekonomsko-socijalni položaj zaposlenih u Crnoj Gori (Minimalna zarada u Crnoj Gori je najniža kada se poredi sa zemljama regiona, iako je prosječna zarada kod nas veća nego što je to slučaj u Srbiji, BiH i Makedoniji). Osim toga, povećanje minimalne zarade bi efektuiralo većim punjenjem budžeta i socijalnih fondova. Ne treba zanemariti činjenicu da prema podacima kojim raspolaže USSCG imamo cca 10 000 zaposlenih koji primaju minimalnu zaradu, te smatramo da je povećanje iste nužnost);

– povećanje poreza na dobit svima ili samo za dobit koja prelazi određeni iznos (Naš porez na dobit iznosi 9% i trenutno je najniži u Evropi i postoji dovoljan prostor za povećanje. U zemljama EU i okruženja je taj porez 2, 3 ili čak 4 puta veći nego kod nas. Na drugoj strani, nizak porez na dobit nije efektuirao očekivanim privlačenjem investicija, pogotovo ne kvalitetnih investicija kojima porez na dobit nije od presudnog značaja za investiranje u jednu zemlju.);

– zaustaviti dalji rast poreskog duga (U periodu od 2013-2017. godine poreski dug je prosječno rastao više od 100.000.000€ na godišnjem nivou. To znači da bi samo sprječavanjem takvog trenda u 2019. godini u budžet očekivano prihodovali do 100.000.000€.). Zato očekujemo da Poreska uprava vrši efikasnu i redovnu naplatu poreza i doprinosa, te da sankcioniše svako odstupanje od zakonskih rokova. U tom pravcu, kada je u pitanju uplata poreza i doprinosa na zarade zaposlenih, potrebno je propisati da ta poreska obaveza dospijeva na kraju svakog mjeseca za prethodni mjesec, to jest na dan kada je poslodavac po Zakonu o radu dužan da zaposlenom isplati zaradu. Da bi se to omogućilo potrebno je propisati da poslodavci najkasnije do 15-tog u mjesecu predaju IOPPD obrazac za prethodni mjesec. Prethodno imajući u vidu da prema važećim propisima poslodavci IOPPD obrazac predaju na dan isplate zaposlenima što se često zloupotrebljava;

– povećati visinu osnivačkog uloga prilikom osnivanja Društva sa organičenom odgovornošću ili samu odgovornost prilikom likvidiranja istog (da se prilikom osnivanja istakne da su u slučaju likvidacije u obavezi da dio svoje imovine koriste kao garanciju za izmirenje dospjelih potraživanja). Svjedoci smo da se mnoga DOO gase, te teret isplate zaostalih potraživanja zaposlenih prelaze na teret države tj. na Fond rada. Sa druge strane, neodgovorni preduzetnici nakon gašenja otvaraju novo Društvo sa ograničenom odgovornošću i tako u nedogled;

– uvesti porez za pravna lica i preduzetnike na finansijske transakcije  koje prelaze određeni limit (Ova mjera je već odavno zastupljena u brojnim evropskim zemljama i značajno doprinosi punjenju budžeta.);

– ukinuti poreske i druge olakšice povlašćenim kompanijama, tim prije što mnoge od njih ostavljaju prostor za manipulacije na štetu budžeta (Ovo se odnosi na olakšice kao što su oslobađanje od poreza i doprinosa, smanjenje cijene goriva, smanjenje stope PDV-a…);

– uvođenje u legalan radni odnos lica koji rade “na crno” (Prema nezvaničnim podacima, sa kojima se već godinama barata i na nivou zvaničnih institucija, u našoj državi „na crno” radi cca 40.000 lica. Potrebna je konkretna, a ne deklarativna, aktivnost kako bi se dio ove populacije doveo u legalan radni odnos, za što je potrebna posvećena i dobro osmišljena sveobuhvatna akcija na nivou državnih organa. Osim punjenja budžeta, benefiti za društvo bi bili veliki i višestruki, kao što je npr. stvaranje uslova za dostojanstven rad, eliminisanje nelojalne konkurencije društveno odgovornim kompanijama i preduzetnicima koji poštuju svoje zakonske obaveze prema društvu.);

– obezbijediti racionalno trošenje budžetskih sredstva, tako što će se povećati stepen odgovornosti svih korisnika budžetskih sredstava kroz adekvatno sankcionisanje svakog neodgovornog i nezakonitog postupanja u upravljanju budžetskim sredstvima (Činjenica je da se po ovom osnovu na godišnjem nivou iz budžeta odliva na desetine miliona eura na troškove koji nastaju kao posljedica pogrešnih odluka i neprofesionalnog odnosa zaposlenih u organima državne uprave);

– efikasnije otkrivati i konfiskovati nezakonito stečenu imovinu;

– ukinuti ili ograničiti na 6 mjeseci privilegiju javnih funkcionera da godinu dana, odnosno dvije godine ukoliko im je toliko preostalo do penzije, primaju naknade zarada iz budžeta (Ovaj institut neopravdano dovodi, inače privilegovane, pojedince u povlašćeni položaj u odnosu na sve druge državne službenike i namještenike, a istovremeno ostavlja i veliki prostor za manipulacije na štetu budžeta.).”